Những bài học không có trên bục giảng

Từ cậu sinh viên chân đất và khô cứng. Đến người Kiến trúc sư tạo ra những công trình gợi nhớ về ký ức mượt mà, êm ả đến lạ kỳ.

Đến với ArchitectTalk lần này, bên cạnh những chia sẻ về các công trình, tình yêu hay cuộc sống, KTS. Quốc Lộc còn thể cho thấy cách người trẻ vững vàng đi qua những nốt thăng trầm của cuộc sống, và một tình yêu với miền tây, nơi từng tiết dù nhỏ nhất đều mang trong nó lớp thời gian, một nỗi nhớ, và một miền ký ức không thể gọi tên.

Trong những ngày tháng còn là sinh viên, tuy cuộc sống mưu sinh vất vả nhưng niềm đam mê với kiến trúc vẫn không hề giảm đi mà thậm chí còn sâu đậm hơn.

Tìm thấy cái mới trong cái cũ

“Anh từng nghĩ sáng tạo là đi tìm cái chưa ai làm. Nhưng càng làm, anh càng nhận ra: sáng tạo là đào sâu vào những cái đã cũ, đã quen, để thấy một điều hoàn toàn mới bên trong nó.”

Mỗi khách hàng đến với anh không chỉ là người đặt hàng một công trình. Họ là người bạn đồng hành – người đôi khi không biết chính xác mình muốn gì, nhưng lại mang trong lòng một cảm giác về nơi chốn mà họ mơ hồ gọi là “nhà”.

“Mình không vẽ cái họ nói. Mình tạo ra cái mà họ cảm thấy nhưng không nói được. Đôi khi là một khung cửa giống thời thơ ấu. Một màu tường giống quán cà phê ba từng chở đi. Một cái khoảng sân giống nhà cũ của bà nội…”

Chọn “tĩnh lặng” để đối mặt với biến cố – không phải để trốn tránh, mà để thấy rõ chính mình

Khi được hỏi về cách anh vượt qua những giai đoạn khó khăn – cả trong công việc lẫn cuộc sống – câu trả lời của anh không phải là những chuyến đi, không phải là cố làm việc để quên, mà là… một mình.

“Anh hay đi cà phê một mình. Ngồi một mình trong một căn phòng. không suy nghĩ, không tìm kiếm những giải pháp từ bên ngoài. Chỉ đơn giản là hành thiền một cách thoải mái.”

Khi đối mặt với những giai đoạn chênh vênh – công việc bấp bênh, định hướng như sương mù che phủ, hay những câu hỏi không lời đáp mình chọn… chậm lại.

Với anh, tĩnh lặng không phải là sự vắng mặt của âm thanh, mà là sự trở về của nhận thức.
Lúc đó, những điều tưởng chừng bị bỏ quên trong nhịp sống vội vã – lý do bắt đầu làm nghề, cảm xúc đầu tiên khi tiếp cận một công trình, hay cả những điều mình từng đánh mất – từ từ hiện lên, rõ ràng 

Anh gọi đó là một kiểu thiền – khi càng đi sâu vào chính mình, ta càng biết rõ điều gì nên giữ, điều gì nên buông, và điều gì – rốt cuộc – là quan trọng nhất.

“Khi mình im lặng đủ lâu, thì ký ức đẹp thời thơ ấu sẽ tự nổi lên như lớp dầu trên mặt nước.”

Một căn nhà tuổi thơ, với lam gió, cái võng và… một cái ghe xuồng

“Khi còn nhỏ mỗi lần thấy buồn anh hay nằm im nhìn lên trần nhà. Anh thấy cái lam gió, nơi ánh sáng và gió lùa qua giúp căn nhà luôn thông thoáng. Anh nhớ tiếng má la, tiếng rao của người bán hàng rong qua con lộ trước nhà, và một cái ghe cột ở bờ sau nhà – nơi người ta chở lúa về.”

Với KTS. Quốc Lộc, những chi tiết nhỏ đó không chỉ là bối cảnh – mà là chất liệu thiết kế. Trong những công trình anh thực hiện, không khó để nhận ra sự hiện diện của miền Tây: một cái mái lá, tấm đan từ lục bình, cái cột nhà, hay thậm chí chỉ là một ô cửa lam gió – tái hiện ký ức gần gũi mà quen thuộc theo cách không cần kể lể.

“Có thứ anh không đưa vào bằng mắt, mà bằng cảm giác. Một vệt sáng. Gió đưa mùi sông nước. Tiếng cải lương vang lên trong nhà khi ngủ trưa. Mùi rỉ sét của mấy tấm tôn cũ”

Kiến trúc không chỉ để ở – mà để sống, để nhớ, để kết nối

Khi được hỏi về vai trò của kiến trúc, anh không ngần ngại nói rằng: “Làm kiến trúc không chỉ là phục vụ cá nhân. Mà là đóng góp cho xã hội.”

Đó là lý do vì sao bên cạnh các công trình nhà ở, KTS. Quốc Lộc dành rất nhiều thời gian cho các dự án công cộng.

“Anh cảm thấy mình may mắn khi bắt đầu hành trình làm nghề khá sớm, khi tự mở công ty riêng trước tuổi 25. Ở thời điểm đó, mình không bị chi phối bởi quá nhiều yếu tố – không áp lực thành công, không lo nghĩ về giải thưởng, doanh thu, hay trách nhiệm gia đình. Mọi thứ bắt đầu bằng sự thật thà và tò mò. Và chính sự ‘trống rỗng’ ấy lại giúp mình lắng nghe khách hàng nhiều hơn, đồng hành cùng họ trong việc tìm ra một không gian mà họ thật sự cảm thấy thuộc về.”

Kết: Một căn nhà không chỉ để che mưa – mà còn để lưu giữ một miền ký ức

Có thể bạn sẽ thấy lạ khi một kiến trúc sư nhắc nhiều đến… những ký ức. Nhưng với KTS. Quốc Lộc, đó chính là bản vẽ ban đầu cho những công trình mang dấu ấn sâu sắc – không cần hoành tráng, nhưng đủ để ai bước vào cũng nói: “Tôi thấy mình trong đây.”

Và nếu có ai hỏi: kiến trúc có thể làm gì cho cuộc sống?
Câu trả lời từ anh sẽ là:

“Kiến trúc giúp chúng ta không quên – mình là ai, mình đến từ đâu, và mình đang đi đâu.”