Giữa những nhịp gấp gáp của đô thị, có một kiến trúc sư chọn cho mình một lối đi bình thản và hồn nhiên trong hành trình làm nghề. Là gường mặt quen thuộc sở hữu hơn 50 giải thưởng uy tín trong nước và quốc tế. Kiến trúc sư Vũ Hoàng Kha cùng đội ngũ A+ Architects không chỉ dừng lại ở những công trình xanh và bền vững mà còn dành nhiều suy tư cho câu hỏi: “liệu mình cso thể làm gì để đóng góp nhiều hơn cho kiến trúc vùng nông thôn?”.

Là khách mời trong tập ArchitectTalk tuần này, KTS. Vũ Hoàng Kha sẽ mang đến chia sẻ về hành trình nơi sự hồn nhiên trở thành nguồn năng lượng vô hạn cho hành trình sáng tạo, những ấp ủ về một hành trình đóng góp những giá trị tích cực cho cộng đồng và hành trình âm thầm thúc đẩy người trẻ phát triển bản thân.

A+ Architect luôn dành nhiều không gian cho cây xanh trong các thiết kế của mình, với anh điều đó là xu hướng hay có ẩn chứa những điều sâu xa hơn?

Anh có một quan niệm, con người luôn cần có cây xanh trong đời sống nhưng do con người đã chiếm hết chỗ của cây xanh, nên mình cần có trách nhiệm hoàn trả lại những không gian cho nó, tuy nhiên chúng ta sẽ ưu tiên con người hơn nên đưa cây xanh đến những vị trí bất lợi cho nó, và nó sẽ ở đó để tiếp tục một sứ mệnh bảo vệ con người khỏi tác hại của bức xạ mặt trời thông qua quá trình quang hợp, đồng thời tạo ra bóng râm, giảm nhiệt độ môi trường và lọc không khí, che chắn tia UV có hại mang lại cảm giác không gian sống an toàn và dễ chịu hơn cho con người.

Việc đưa cây xanh vào công trình là mình đang nhờ cây xanh, chứ không phải là một điều tốt cho cây, với tâm thế mình đang nhờ như vậy thì mình phải ứng xử với nó một cách biết ơn, và khi mà sự phát triển của những công trình những toà nhà thì không có giải pháp gì hấp thụ bức xạ và bảo vệ con người tốt hơn cây xanh.

Có một thời khắc nào trong cuộc đời anh nhận ra mình cần phải đóng góp giá trị của mình cho cộng đồng?

Trăn trở với câu hỏi“Liệu mình có thể làm được gì cho kiến trúc vùng nông thôn”

Trong hành trình anh làm những dự án, đi khắp cả nước với rất nhiều công trình và trong thời đại với nhiều sự phát triển anh luôn trăn trở với câu hỏi: “kiến trúc có cần với những nơi này?”

Hiện tại anh cùng cộng sự đang ấp ủ một giấc mơ đó là sẽ phát triển dự án về mẫu nhà ở nông thôn miễn phí. Bởi vì anh và mọi người tin rằng người dân mình họ đang bắt đầu làm nhà với một ý thức tốt hơn nhưng họ không có nguồn tài liệu về thiết kế họ chỉ có thể tham khảo trên internet hoặc ở đâu đó, cùng với cách làm ở địa phương thông qua việc thầu tự phát thì trong tương lai 50 năm 100 năm sau những thiết kế đó sẽ là một phần của kiến trúc nước nhà, trong khi chúng ta có kiến thức chúng ta có nguồn lực chúng ta có tình thần vậy thì chúng ta nên dấn thân, và anh cũng muốn lan toả đến các bạn trẻ hiểu về tinh thần đó, anh cũng mong là trong tương lai người dân tại các vùng nông thôn sẽ được hỗ trợ từ đội ngũ có chuyên môn để có thể hiểu sâu hơn những giá trị của kiến trúc.

Nói đến nhà ở nông thôn người ta sẽ nghĩ nhiều đến yếu tố văn hoá bản địa, với anh còn điều gì anh sẽ đặt để vào trong dự án nhà ở kiểu mẫu vùng nông thôn của mình?

Khi nhắc tới kiến trúc ai cũng sẽ đặt tư duy vào những yếu tố cơ bản nhất, nhưng với anh nó còn rất nhiều yếu tố chi phối, yếu tố chi phối nhất đó là tư tưởng của người làm nghề, đó là động lực gốc trong việc ta sẽ đặt những yếu tố nào vào trong thiết kế của mình, phần lớn chúng ta vẫn loay hoay với nhiều yếu tố chi phối, yếu tố bản địa là cần thiết trong thời đại mà thế giới ngày càng phẳng và bản địa sẽ được đề cao nhưng nếu như chúng ta chỉ tập trung vào yếu tố bản địa mà quên đi những yếu tố quan trọng hơn anh nghĩ sử dụng vật liệu địa phhương, tính bền vững, upcycle…nó sẽ không quan trọng bằng tư tưởng và bằng sự hiểu biết của người dân được nâng lên. Có rất nhiều cách để tiếp cận vấn đề, giải quyết đề tài trong kiến trúc như là tinh thần thiết kế của mỗi người hay lớn hơn là phát triển bền vững, netzero, vật liệu bản địa…nhưng quan trọng hơn hết cả vẫn là sự hiểu biết của người dân địa phương, khi số đông mọi người đều hiểu biết thì việc ứng xử với môi trường xung sẽ thay đổi, kiến trúc chỉ là một phần để con người ứng xủ với thiên nhiên, cộng đồng.

Những nghề liên quan đến sáng tạo, đặc biệt là kiến trúc sẽ đòi hỏi sự chú tâm và hiểu biết sâu rộng vậy làm sao để anh giữ cho mình nguồn cảm hứng để phát triển qua mỗi ngày?

“Sẽ không có ý nghĩa gì nếu khi năm 50 tuổi bạn bỏ nghề”

Ngành thiết kế và sáng tạo thì cái “Năng lượng” nó rất là quan trọng, nhưng nó dễ bị đứt gãy do chúng ta sẽ đẩy nó lên rất cao và nó sẽ cần thời gian để quay trở lại khi nó đi xuống. Việc chúng ta làm nghề để đạt được thành tích này thích tích kia nó không quan trọng bằng chúng ta sẽ làm nghề trong bao lâu bởi vì sự thành công của nghề kiến trúc không chỉ nằm ở thành tích. Cái quan trọng nhất của một người trẻ, một người sinh viên kiến trúc không phải là kỹ năng không phải là chuyên môn không phải là bằng cấp mà một tâm thế với nghề nó quan trọng hơn, anh hay khuyến khích những bạn trẻ hãy chọn cho mình một hành trình mà nó có sự thích thú, đừng đưa mình vào những vực thẳm cảm xúc, nó sẽ không có ý nghĩa gì hết nếu bạn làm đến đến năm 50 tuổi bạn bỏ nghề, cho dù bạn có đạt được thành tựu gì.

Càng nhiều sự kết nối càng nhiều trải nghiệm, càng nhiều thứ được trao đi càng nhiều mối liên hệ thì mới có nhiều những trải nghiệm chất lượng chứ không phải là thành tựu mà bạn đạt được, vinh danh này giải thưởng kia. Ngành kiến trúc rất rộng, có rất nhiều vị trí công việc trong hệ sinh thái xây dựng, xã hội luôn có sự phân công lao động và ngành nào cũng xứng đáng được ghi nhận.

Khi anh bắt đầu hành trình chuyển từ việc học sang đi làm tại các công ty thì anh có bị áp lực hay không?

Dù có một tuổi thơ rất đẹp nhưng khi vào đại học anh phải tự lực, anh đi làm rất là sớm, anh đi dạy thêm vẽ poster, làm mô hình, thậm chí là năm ba đại học anh đã làm trưởng phòng thiết kế của một công ty phát triển dự án đầu tư, vào thời điểm đó các công ty họ làm dự án đơn, thì anh có khả năng vẽ tay rất là tốt và vào thời điểm đó thì vẽ máy các dự án quy hoạch rất là khó nên anh được trọng dụng, hồi đó anh đang là năm ba thì khi nào đi học thì đi học còn đi làm thì học thêm buổi tối, nên trải nghiệm về môi trường làm việc sau khi ra trường với anh nó không có nhiều sự lo lắng.

Sau khi ra trường được hai nam anh quyết định nghỉ việc để đi làm freelance, rồi đi dạy, thời điểm anh nghỉ công ty thì anh suy nghĩ về việc mình nên làm gì tiếp theo, anh thường hay đi câu cá, vừa câu cá vừa đeo tai nghe để nghe audio book, dù cho mưa gió anh vẫn đi câu cá, để trả lời cho câu hỏi “mình làm gì tiếp theo” cho đến khi anh nghe được một câu nói “Bạn làm gì cũng được, nhưng bạn phải làm cái mình đam mê nhất” thế là anh cất cần câu và về mở công ty.

Nếu có một điều gửi gắm đến người trẻ anh sẽ gửi gắm điều gì?

Nếu có một điều để gửi đến các bạn trẻ anh sẽ muốn nói là các bạn cần phải kiểm soát sự kỳ vọng của mình, chúng ta cần phải xác định một tâm thế đúng, nghề kiến trúc cũng giống như bao nghề khác đừng quá đề cao, đừng để mình mất cơ hội được sống đời sống bình thường, khi mình không đề cao bản thân và nghề nghiệp thì mình mới có cơ hội để khám phá, để mà sáng tạo và để kết nối.

Kết lại

Trong những câu chuyện của KTS. Vũ Hoàng Kha, người ta thấy rằng kiến trúc không chỉ dừng lại ở những dự án đồ sộ hay những danh hiệu lớn lao. Nó là sự giao thoa giữa lý tưởng làm nghề và đời sống, giữa hồn nhiên và trăn trở. Điều mà anh theo đuổi không phải là danh hiệu hay sự công nhận, mà là một hành trình dài, nơi mỗi công trình trở thành một lát cắt nhỏ bé nhưng ý nghĩa trong cộng đồng.

Ở đó, kiến trúc không chỉ làm đẹp cho đô thị, mà còn chạm đến từng miền quê, từng căn nhà, từng con người. Và có lẽ, giá trị lớn nhất mà anh để lại không phải là những tòa nhà, mà là niềm tin rằng: khi ta làm nghề bằng sự hồn nhiên, bằng lòng biết ơn và mong muốn đóng góp, thì mỗi bước đi dù nhỏ thôi cũng đều có thể trở thành một phần của tương lai bền vững.